Hacı Hasan Mahallesi

Hacı Hasan Kimdir?

Hacı Hasan hakkında pek bir bilgi olmamasına rağmen 1523 tarihli Tahrir defterlerinde bu mahallenin adı geçmektedir. O dönemde Rumeli’nden izmit’e göç etmiş olan bir tüccar olduğunu biliyoruz. Bir diğer rivayete göre, 20. Yüzyılda yaşamış olan Tütün Tüccarı Hacı Hasandan geldiği söylenmektedir. Ama daha önceki tahrir defterlerinde ismi geçtiği için bu rivayet geçerliliğini yitirmektedir.

Mahallenin Konumu

Mahallenin konumu Suriçi denilen yerdedir. Bugün yıkılmış olan surların içinde kalan 4 mahalleden biridir. Altında Roma döneminden kalma tarihi eserler bulunabilmektedir. Bu bölgede tarih boyunca Romalılar, Selçuklular ve Osmanlılar yaşamıştır.

Mahallede Bulunan Tarihi Yapılar

o   Yumurtacı Mescidi

1631 yılında yapılmıştır. Taş yığma sıvalı ve kırma çatılı bir yapıdır. Bahçesinde eski mezar taşları bulunmaktadır. Şu an olmasa bile önceden körfezi gören bir konumda bulunmaktadır.

o   Yeni Çeşme (Ali Ağa Çeşmesi)

Yaptıran: Ali Ağa              Yapım Tarihi:1884

Hacı Hasan Mahallesindeki yeni çeşme sokağı ile Çukurçeşme sokağının kesişim noktasında bulunmaktadır. Çeşme dikdörtgen planlı içi tuğla örülü dış cephesi Hereke taşıyla kaplanmıştır. İki yanında birer sütun üzerinde yuvarlak çeşme aynası ile iki küçük niş ve onun da üzerinde kitabesi bulunmaktadır. Çeşmenin kapağı roma dönemine ait bir lahit kapağından yapılmıştır. Çeşme kitap sülüs hatlı olup dokuz satırdan teşekkül etmiştir.

Kitabe: Maaşallah, yaptı bu nev çeşme Ali Ağa’yı pak-i nihad, çeşme-i ayn hayattır misk iç ya amber iç, su için çekme kasvet susadım diye sakın, ister doldur su bu ister yüzü kıl ister iç, zemzem atsane ettim vasıtayla bende sela besmeleyle kana kana çeşme-i sarradan Kevser iç merhum hacı İsmail ağa demadı ali ağa’nın hayratıdır Sene H.1302 M1884

o   Tüysüz Çeşme( Emine Hatun Çeşmesi)

Yapım tarihi:1747             Yaptıran: Emine Hanım                 Bugünkü Sahibi: Urgancı Ahmet Vakfı

Tüysüz Sokakta aynı ad ile anılan çeşmenin orijinal ismi kitabesine göre Emine Hanım Çeşmesi olmalıdır. Dikdörtgen planlı çeşmenin haznesi ve iki cephede sivri kemerli mermer aynalı çeşme bulunmaktadır. Çeşmenin diğer yüzünde çeşme aynası üzerinde kabartma olarak vazodan çıkan dal ve çiçek motifleri bulunmaktadır. Mimarisinde orijinalinde büyük bir yapının içinde olması gereken çeşmenin muhtemel iç mekâna açılan kısmında kalem işlerine rastlanmaktadır.

o   Hacı Hasan Çeşmesi ve Su Haznesi

Tuğla hatıllı, moloz taş örgülü ve dikdörtgen planlı yapının merdivenli sokağa bakan kısmında bulunan çeşmenin izleri görülmektedir. Çeşmenin iki yanında iki küçük niş bulunmaktadır. Yapının çevresinde ve hemen önündeki çeşmeden antik yapı elemanları görülmektedir.

o   Tahsin Efendi Çeşmesi

Yaptıran: Köstenceli Posta Müdürü Tahsin Efendi            H.1300 M.1882

o   Aşık Merdiveni Çeşmesi

Sırrı Paşa Konağı arkasındaki merdivenli sokağın başında yer almaktadır. Harabe durumdadır. Kitabesi yoktur.

o   Nympheum Anıtsal Roma Çeşmesi

Anadolu’nun en eski anıtsal çeşmelerinden olan bu çeşmenin bulunduğu parsellerde içinde tuğla işçilik gösteren Roma Devri Nympheum’na ait bazı kalıntılar ile mimari parçalar bulunmaktadır. Antik yapı kalıntısına ait mermer döşeme plakaları 7 parsel üzerindedir. Bu alanda yapılan kazılarda tuğla örgülü bir mahzen ile üzerinde Roma imparatorları Hadrian ve Trajan yapıyı onardıkları belirtilir. Bu Latince yazıtların bulunduğu mermer Müze Müdürlüğü’ne taşınmıştır.

o   Yeni Hamam

Yapım Tarihi: 18. Yy

Yıpranmış ve kullanılmayan hamamın ahşap camekânları günümüze ulaşmamıştır. Kubbe ile örtülü soğukluktan, ortada kubbe, yanlarda tonoz örtülü halvete geçilir. Halvet, sütunlarla taşınan merkezi bir kubbe ile örtülü olup dört köşede birer kapalı hususi yıkanma yeri bunlar arasında kalan kısımlarda açık yıkanma yerleri vardır. Ortada sekiz köşeli göbek taşı yer alır. Bu kısmın planı İstanbul’daki Cağaloğlu hamamının planının aynısıdır.

o   Pembe Köşk

Yapım Tarihi: H.1291 M.1875

Mutasarrıf Sırrı Paşa Tarafından 1875 tarihinden itibaren kullanılmıştır. Köşk içindeki orijinal ahşap dolap kapakları sarnıcı su küpleri ve ahşap işçiliğiyle ilimizin önemli sivil mimari eserleri arasındadır. Bugün restoran olarak kullanılmaktadır.

o   Sırrı Paşa Konağı

19. yy ikinci yarısında Kocaeli’nin ilk mutasarrıfı Sırrı paşa tarafından yaptırılmıştır. Konağın iç ve dış planını kendi çizmiş olan paşa, yerini de İzmit körfezini tamamen gören bir noktaya yaptırmıştır. Ahşap ve kâgir olan konak iki kat üzerine çatı katından oluşur. Tavanlar ve duvarlar kalem işli olup, Altın yaldız kullanılmıştır. Konak içi kalem işi bezemelerinde Dolmabahçe Sarayının restorasyonu için gelen ressamlar çalışmıştır. Bugün müze halindedir fakat üst düzey toplantılar içinde kullanılabilmektedir. Ayrıca konağın pembe köşke kadar uzanan bir de tüneli vardır.